Nếu không sản xuất thép, nhập siêu sẽ là con số không tưởng

Đến năm 2020, Việt Nam cần bổ sung thêm khoảng 6 triệu tấn công suất thép phôi xây dựng có quy mô lớn, để đáp ứng nhu cầu tăng trưởng trong nước.Nếu không đáp ứng được, mức nhập siêu lớn là điều tất yếu.

Theo báo cáo của Bộ Công Thương về tình hình sản xuất thép và dự báo về thị trường trong thời gian tới, hiện nay Việt Nam mới chỉ có duy nhất dự án Liên hợp thép  Formosa Hà Tĩnh sản xuất thép cán nguội với công suất 7,5 triệu tấn, sử dụng lò cao dung tích 4.530 m3 đã được đầu tư xây dựng. Khi đi vào hoạt động sẽ là khu liên hợp thép đầu tiên tại Việt Nam sản xuất được các sản phẩm thép tấm cán nóng. Nó sẽ làm thay đổi hoàn toàn diện mạo thị trường thép trong nước.

Tuy nhiên, vì sự cố tháng 5/2014 và sự cố môi trường biển vừa qua đã khiến cho dự án này bị chậm tiến độ. Trong khi đó, vào thời gian tới, nước ta sẽ không có dự án sản xuất thép bằng tấm cán nóng nào được triển khai. Và đương nhiên, nhập siêu ngành thép đối với sản phẩm này sẽ tiếp tục tăng.

Quá trình rà soát quy hoạch của Bộ Công Thương cho thấy, tính đến năm 2020 cả nước sẽ thiếu hụt khoảng 15 triệu tấn thép thô, đến năm 2025, thiếu hụt sẽ vượt mức 20 triệu tấn thép thô, nhập siêu ngành thép sẽ ngày càng trầm trọng hơn.

Về tình hình sản xuất trong nước, một số doanh nghiệp đã có đủ năng lực về tài chính và kỹ thuật để có thể đầu tư các tổ hợp thép có quy mô lớn mà không cần mà không cần đến các nhà đầu tư nước ngoài.

Bộ Công Thương cũng cho rằng, nếu không chú trọng phát triển các dự án khu liên hợp luyện thép sẽ gây ra tình trạng nhập siêu lớn cho nền kinh tế, ảnh hưởng lớn tới sự ổn định kinh tế vĩ mô của đất nước. Đây cũng là nguyên nhân, Bộ Công Thương áp dụng thuế tự vệ đối với một số sản phẩm thép nhập khẩu có trợ giá của nước ngoài.

Về vấn đề công nghệ và môi trường, Bộ Công Thương đã trích dẫn thông tin thống kê của Hiệp hội thép thế giới. Công nghệ chính để sản  xuất thép thế giới hiện nay là sử dụng công nghệ lò cao – lò thổi. Và cho đến nay, chưa có tổ hợp thép lớn trên thế giới nào xảy ra các sự cố lớn về môi trường trong khi hoạt động ở vùng ven biển hoặc sâu trong nội địa.

Quan điểm của Bộ Công Thương để làm thép có hiệu quả thì các dự án thép phải thực hiện nghiêm túc việc đầu tư, có đầy đủ hệ thống thiết bị xử lý ô nhiễm môi trường và được vận hành đúng quy trình. Còn các cơ quan quản lý nhà nước phải tăng cường máy móc thiết bị để giám sát chặt chẽ các hoạt động xả thải, xử lý chất thải, tránh tình trạng chất thải chưa xử lý triệt để đã thải ra môi trường. Chỉ khi làm được như vậy, ngành thép mới có cơ hội phát triển bền vững được.